VERLATINGSANGST

De constante angst om iemand te verliezen

Verlatingsangst is de intense angst om in de steek gelaten te worden door iemand die belangrijk voor je is. Je voelt je snel onzeker als de ander afstand neemt, even niet reageert of kritiek geeft. Vaak weet je verstandelijk dat je niet verlaten wordt, maar emotioneel voelt het alsof je elk moment alleen kunt komen te staan.

Volgens onderzoek ervaart ongeveer 4% tot 6% van de volwassenen verlatingsangst in relaties, vaak als gevolg van onveilige hechting of negatieve jeugdervaringen. 

Verlatingsangst is geen zwakte. Het is een reactie op een diepgewortelde behoefte aan veiligheid en verbondenheid.

Wat is verlatingsangst?

Verlatingsangst is de voortdurende angst om afgewezen of achtergelaten te worden, zelfs als daar weinig aanleiding voor is. Het speelt zich vaak af in de relatie met partners, vrienden of zelfs therapeuten. Je voelt je afhankelijk van bevestiging en bent voortdurend bezig met ‘houden van’ of ‘het goed doen’ voor de ander.

Typische kenmerken van verlatingsangst:

• Je hebt veel bevestiging nodig dat de ander blijft

• Je wordt snel onzeker bij afstand, stilte of kritiek

• Je hebt moeite met alleen zijn of afwijzing

• Je past je aan om de ander niet te verliezen

• Je raakt snel in paniek bij dreigend verlies of ruzie

• Je vertrouwt niet op je eigen waarde in de relatie

Deze angst ontstaat niet zomaar. Vaak gaat het terug naar je jeugd.

Waar komt verlatingsangst vandaan?

Verlatingsangst ontstaat meestal in de vroege kindertijd, wanneer je emotioneel of fysiek onveilig gehecht bent. Misschien waren je ouders onvoorspelbaar, afwezig of overbelast. Of je hebt verlies, afwijzing of verwaarlozing meegemaakt. Hierdoor leer je dat liefde onzeker is en dat je moeite moet doen om te blijven bestaan in het contact.

Mogelijke oorzaken:

• Onveilige of afwezige hechting in de jeugd

• Verlieservaringen, zoals overlijden of scheiding

• Traumatische relaties of verlating op latere leeftijd

• Opvoeding met veel kritiek, wisselende beschikbaarheid of parentificatie

• Innerlijke overtuigingen zoals “ik ben niet goed genoeg” of “ik word toch verlaten”

Wat je toen leerde, leef je nu nog steeds.

Hoe merk je dat je last hebt van verlatingsangst?

Verlatingsangst voelt vaak als een onrustige onderstroom. Je bent voortdurend alert op signalen van afstand, twijfel of kritiek. Dat kan leiden tot conflicten, afhankelijkheid of juist het vermijden van echte intimiteit uit angst voor pijn.

Signalen van verlatingsangst:

• Je zoekt bevestiging of controle in je relaties

• Je raakt snel van slag als iemand niet snel reageert

• Je past je gedrag of mening aan om geaccepteerd te worden

• Je kunt moeilijk ontspannen in een relatie, uit angst dat het eindigt

• Je voelt je snel gekwetst of afgewezen

• Je blijft hangen in destructieve relaties, uit angst voor alleen zijn

Je hoofd weet vaak dat het ‘onredelijk’ is, maar je gevoel wint het steeds weer.

Wat zijn de gevolgen als het niet verandert?

Verlatingsangst zorgt voor innerlijke onrust, maar beïnvloedt ook je relaties. Je kunt verstikkend, claimend of juist vermijdend worden. Daardoor ontstaan vaak juist de problemen die je probeert te voorkomen.

Mogelijke gevolgen:

• Ruzies of instabiele relaties

• Overmatige afhankelijkheid of pleasegedrag

• Vermijden van relaties uit zelfbescherming

• Angstklachten, paniek of stemmingswisselingen

• Laag zelfbeeld of identiteitsproblemen

• Moeite met grenzen en autonomie

Zonder bewustwording blijft de cyclus zich herhalen.

Wat helpt bij verlatingsangst?

Verlatingsangst los je niet op met geruststelling alleen. Het vraagt om het helen van oude pijn en het versterken van je innerlijke veiligheid. Therapie helpt om het patroon te herkennen en stap voor stap los te laten.

Deze therapieën helpen bij verlatingsangst:

• Psychosociale Therapie
  Brengt inzicht in je hechtingspatronen en versterkt je zelfvertrouwen.

• Systemische Therapie
  Onderzoekt je plek in het gezin van herkomst en hoe dat doorwerkt in relaties.

• Innerlijk kind werk
  Helpt je contact maken met het gekwetste deel in jou dat bang is om verlaten te worden.

• EMDR Therapie
  Verwerkt pijnlijke ervaringen van afwijzing of verlies die je nog steeds beïnvloeden.

• ACT Therapie
  Leert je omgaan met angst zonder jezelf te verliezen in controle of aanpassing.

Je hoeft niet harder je best te doen, je mag leren jezelf te dragen.

Wat kun je zelf doen?

Verlatingsangst vraagt om zachtheid, oefening en een veilige bedding.

Tips bij verlatingsangst:

• Merk op wat je triggert in relaties
  Is het écht het gedrag van de ander, of raakt het iets ouds?

• Oefen met autonomie
  Doe kleine dingen alleen, zonder jezelf kwijt te raken.

• Spreek je behoeften uit, zonder te claimen
  Je mag uitreiken, maar niet pleasen.

• Schrijf aan het deel in jou dat bang is om verlaten te worden
  Dat deel heeft geen kritiek nodig, maar begrip.

• Herken dat jij al lang genoeg vecht – je mag ontvangen in plaats van bewijzen

Verlatingsangst vraagt geen oplossing, maar heling.

Herken je jezelf hierin?

Voel je je snel onzeker of angstig in relaties? Heb je de neiging om jezelf aan te passen uit angst voor afwijzing? Of vermijd je juist verbinding, omdat het te spannend voelt?

Je bent niet te gevoelig, je bent geraakt.

Plan een gratis kennismaking

Wil je onderzoeken waar je verlatingsangst vandaan komt en wat jou helpt om vanuit veiligheid te verbinden? Plan dan een gratis kennismakingsgesprek van 20 minuten.