Overprikkeld

Als alles even te veel is

Overprikkeld raken betekent dat je zenuwstelsel meer informatie of stimulatie binnenkrijgt dan het op dat moment kan verwerken. Je raakt als het ware ‘vol’. Geluiden, geuren, drukte, emoties of schermtijd kunnen zich opstapelen tot het punt waarop je systeem overspoeld raakt. Je voelt je opgejaagd, gespannen, of je klapt juist dicht en trekt je terug.

Maar liefst 7 op de 10 Nederlanders ervaart wel eens overprikkeld te zijn en een kwart heeft er regelmatig last van.

Iedereen kan overprikkeld raken, maar sommige mensen zijn gevoeliger voor prikkels dan anderen.

Wat gebeurt er bij overprikkeling?

Je hersenen filteren continu informatie. Bij overprikkeling raakt dat filtersysteem overbelast. Je komt in een soort overlevingsstand waarin je niet meer helder kunt denken of voelen. Je lichaam staat aan, terwijl je hoofd vol is.

Veelvoorkomende signalen:

• Hoofdpijn, nek- of schouderpijn

• Moeite met focussen of besluiten nemen

• Snelle irritatie of emotionele uitbarstingen

• Gevoel van paniek, onrust of chaos

• Vermoeidheid na sociale situaties of beeldschermgebruik

• Behoefte om je af te zonderen of ‘weg’ te zijn

Overprikkeling is geen aanstellerij. Het is een fysieke reactie op overbelasting van je zenuwstelsel.

Wie raken sneller overprikkeld?

Iedereen kan overprikkeld raken, maar sommige mensen hebben een gevoeliger zenuwstelsel. Dit geldt bijvoorbeeld voor:

• Mensen met hooggevoeligheid (HSP)

• Mensen met autisme, ADHD of ADD

• Personen met een traumaverleden

• Mensen die burn-outklachten ervaren

• Vrouwen in de overgang of bij hormonale disbalans

Ook langdurige stress, slecht slapen of emotionele spanning maakt je gevoeliger voor overprikkeling.

Wanneer ben je overweldigd?

Overprikkeld zijn gaat vaak samen met een gevoel van overweldiging. Je ervaart dan niet alleen te veel prikkels, maar ook te veel druk, verwachtingen of emoties. Je krijgt het gevoel dat je geen controle meer hebt, dat je niet meer weet waar te beginnen of wat je nodig hebt.

Mogelijke oorzaken:

• Te veel verantwoordelijkheden of prikkels op één dag

• Gebrek aan rust, structuur of hersteltijd

• Moeite met grenzen stellen of nee zeggen

• Te veel input van schermen, mensen of geluid

• Innerlijke druk om te presteren, voldoen of ‘het goed te doen’

Je raakt als het ware overspoeld, van binnen en van buiten.

Wat zijn de gevolgen op langere termijn?

Als je langdurig overprikkeld bent, raakt je zenuwstelsel ontregeld. Je voelt je constant gespannen of leeg. En zelfs rustmomenten lijken dan niet meer voldoende om te herstellen.

Gevolgen kunnen zijn:

• Chronische vermoeidheid

• Slaapproblemen of moeite met inslapen

• Piekeren of angsten

• Prikkelbaarheid of emotionele labiliteit

• Sociale terugtrekking

• Burn-out of somberheid

Je batterij loopt leeg, terwijl je het gevoel hebt dat je nergens meer écht oplaadt.

Wat helpt bij overprikkeling?

Herstel begint bij vertragen en luisteren. Je leert je eigen signalen herkennen, begrenzen en reguleren. Niet door harder je best te doen, maar door zachter te worden voor jezelf.

Effectieve therapieën bij overprikkeling:

• Psychosociale Therapie
  Verbindt hoofd, hart en lichaam en helpt je ontdekken wat jij nodig hebt om in balans te blijven.

• EMDR Therapie
  Helpt bij overprikkeling die samenhangt met onverwerkte gebeurtenissen of trauma.

• Systemische Therapie
  Geeft inzicht in loyaliteiten of patronen die maken dat je structureel over je grens gaat.

Samen kijken we wat jou helpt om rust te herstellen en weer stevig te staan in jezelf.

Wat kun je zelf doen?

Naast therapie zijn er ook simpele gewoontes die je helpen om minder overprikkeld te raken.

Tips bij overprikkeling:

• Plan micro-pauzes in je dag
  Al is het 5 minuten niets. Even ontladen helpt je batterij opladen.

• Beperk schermtijd en meldingen
  Je brein is niet gemaakt voor constante input.

• Zorg voor voorspelbaarheid en rust
  Structuur helpt je zenuwstelsel ontspannen.

• Beweeg rustig, liefst in de natuur
  Wandelen zonder doel is een krachtig medicijn tegen prikkelstress.

• Laat schuldgevoel los over rust nemen
  Je herstelt niet door ‘het goed te doen’, maar door jezelf serieus te nemen.

Herken je jezelf hierin?

Voel je je vaak vol, gespannen of ‘aan’ terwijl je niets ingrijpends hebt meegemaakt? Reageer je sterk op geluid, drukte of verwachtingen? En verlang je naar rust, maar weet je niet hoe?

Je hoeft niet te wachten tot je instort. Je mag nu ruimte maken voor jezelf.

Plan een gratis kennismaking

Wil je onderzoeken waarom jij zo snel overprikkeld raakt, en wat jou helpt om weer tot rust te komen? Plan dan een gratis kennismakingsgesprek van 20 minuten. Online of in de praktijk.