SCHULDGEVOELENS

Wat zijn schuldgevoelens?

Schuldgevoelens ontstaan wanneer je denkt dat je iets verkeerd hebt gedaan, of iemand hebt gekwetst, bewust of onbewust. Het is een emotie die je helpt om relaties te beschermen en verantwoordelijkheid te nemen. Maar soms slaat het door. Je blijft jezelf verwijten maken, ook als de situatie al lang voorbij is.

Volgens onderzoek ervaren vooral vrouwen buitensporige schuldgevoelens, met name als ze zich verantwoordelijk voelen voor de emoties van anderen. 

Hoe herken je ongezonde schuldgevoelens?

Gezonde schuldgevoelens helpen je iets recht te zetten. Ongezonde schuldgevoelens blijven hangen, ook als je niets kunt doen of het buiten jouw invloed lag. Je blijft malen over wat je anders had moeten zeggen, doen of voelen.

Typische kenmerken zijn:

• Je zegt vaak “sorry”, ook als het niet nodig is

• Je voelt je verantwoordelijk voor het geluk of welzijn van anderen

• Je blijft nadenken over fouten uit het verleden

• Je hebt moeite om jezelf iets te vergeven

• Je cijfert jezelf weg uit angst om een ander tekort te doen

• Je voelt je schuldig als je voor jezelf kiest

Soms weet je niet eens meer waarom je je schuldig voelt. Maar het gevoel blijft knagen.

Waardoor ontstaan schuldgevoelens?

Schuldgevoelens hebben vaak diepe wortels. Ze ontstaan niet alleen uit wat je hebt gedaan, maar ook uit wat je hebt geleerd over goed en fout, over verantwoordelijkheid, zorg en loyaliteit. Vooral als je bent opgegroeid in een omgeving waarin emoties niet vrij konden stromen of waarin jij je snel verantwoordelijk voelde voor anderen, kunnen schuldgevoelens snel een patroon worden.

Mogelijke oorzaken zijn:

• Opvoeding met (te) hoge verwachtingen of strenge normen

• Opgroeien in een gezin met veel onuitgesproken emoties

• Loyaliteit aan ouders of familie ten koste van jezelf

• Traumatische ervaringen of misbruik van vertrouwen

• Angst om egoïstisch, ondankbaar of onverschillig gevonden te worden

Wat ooit bedoeld was om verbonden te blijven, wordt op termijn een innerlijke last.

Wat zijn de gevolgen van aanhoudende schuldgevoelens?

Langdurige schuldgevoelens beïnvloeden je gedrag, je keuzes en je zelfbeeld. Je gaat over je grenzen heen. Je houdt rekening met iedereen behalve jezelf. En je vertrouwt jezelf steeds minder.

Gevolgen kunnen zijn:

• Moeite met nee zeggen of grenzen stellen

• Overmatig zorgen voor anderen ten koste van jezelf

• Somberheid of piekeren

• Angst voor afwijzing of kritiek

• Verlies van levensplezier of zelfvertrouwen

Je leeft met een innerlijke stem die je klein houdt. En je belemmert in het volgen van je eigen behoeften.

Wat helpt bij schuldgevoelens?

Schuldgevoel ontstaat vaak wanneer je denkt dat je iets verkeerd hebt gedaan of iemand hebt tekortgedaan. Het kan een nuttig signaal zijn, maar als het blijft hangen zonder aanleiding of oplossing, gaat het je belasten. Zeker bij gevoelige mensen of mensen die geneigd zijn te pleasen, kan schuldgevoel snel en hardnekkig opspelen. Belangrijk is om te onderzoeken of je schuld reëel is, of dat het voortkomt uit oude overtuigingen of patronen.

Tips bij schuldgevoel:

• Sta stil bij de feiten
  Wat is er écht gebeurd? En wat is jouw aandeel daarin?

• Onderzoek je innerlijke criticus
  Praat je tegen jezelf op een manier die je een ander ook zou toestaan?

• Weeg je verantwoordelijkheid af
  Ben jij verantwoordelijk voor het gevoel of gedrag van de ander?

• Geef jezelf toestemming om te leren
  Fouten maken hoort bij mens-zijn. Je hoeft niet perfect te zijn.

• Oefen met vergeving, ook richting jezelf
  Schuldgevoel verzacht wanneer je jezelf menselijkheid toestaat.

Schuldgevoel is geen vijand. Het vraagt om erkenning, niet om veroordeling.

Begin met bewustwording en inzien dat jouw schuldgevoel niet altijd klopt met de werkelijkheid. Of dat het voortkomt uit oude patronen die nu niet meer helpend zijn. Therapie helpt om inzicht te krijgen in die patronen, en ze stap voor stap los te laten.

Je leert jezelf vergeven, verantwoordelijkheid nemen waar het nodig is, en loslaten waar dat niet jouw taak is.

Deze therapieën kunnen hierbij helpen:

• Cognitieve Gedragstherapie (Unified Protocol)
  Helpt je om schuldinducerende denkpatronen te onderzoeken en bij te sturen.

• Systemische Therapie
  Geeft inzicht in familiepatronen en loyaliteiten die jou onbewust beïnvloeden.

• EMDR Therapie
  Geschikt bij schuldgevoelens die gekoppeld zijn aan specifieke gebeurtenissen of trauma’s.

Samen kijken we wat bij jou past. Zodat je leert om zachter te worden voor jezelf, zonder je verbinding met anderen te verliezen.

Herken je jezelf hierin?

Voel je je vaak schuldig, ook als je dat rationeel niet hoeft te zijn? Cijfer je jezelf weg of voel je je verantwoordelijk voor alles en iedereen? En heb je het gevoel dat je niet loskomt uit dat patroon?

Dan is het tijd om stil te staan. Niet om jezelf te straffen. Maar om ruimte te maken voor mildheid, inzicht en herstel.

Plan een gratis kennismaking

In een vrijblijvende kennismaking van 20 minuten kijken we samen naar jouw situatie, jouw vragen en wat jou helpt. Online of in mijn praktijk.