PERFECTIONISME

Wat is perfectionisme?

Perfectionisme is de drang om fouten koste wat kost te vermijden en alles tot in de puntjes goed te doen. Het lijkt op het eerste gezicht een sterke eigenschap, maar onder de oppervlakte schuilt vaak stress, zelfkritiek en uitputting. Je legt de lat zo hoog dat het eigenlijk nooit goed genoeg voelt.

Volgens een internationaal onderzoek blijkt dat 92% van de mensen last heeft van perfectionisme en dat dit hun leven en werk negatief beïnvloedt.

Hoe herken je perfectionisme?

Perfectionisme draait niet alleen om netjes of succesvol willen zijn. Het gaat om de angst om te falen, afgewezen te worden of anderen teleur te stellen. Je meet je zelfwaarde aan je prestaties. En als iets minder dan perfect is, voelt dat als een mislukking.

Veelvoorkomende kenmerken van perfectionisme:

• Je bent extreem kritisch op jezelf

• Je stelt hoge eisen die zelden haalbaar zijn

• Je kunt moeilijk keuzes maken of iets afronden

• Je hebt angst om fouten te maken of door de mand te vallen

• Je bent gevoelig voor afwijzing of teleurstelling

• Je vindt ontspanning lastig of voelt je schuldig als je niets doet

Sommige perfectionisten zijn uitstellers. Anderen zijn overpresteerders. Maar beiden raken uiteindelijk vast in het idee dat het nooit goed genoeg is.

Oorzaken van perfectionisme

Perfectionisme ontstaat vaak al vroeg in het leven. Als kind kreeg je misschien vooral waardering als je presteerde, meedacht of zorgde voor anderen. Of je voelde je verantwoordelijk voor het geluk van je omgeving.

Mogelijke oorzaken zijn:

• Opvoeding met hoge verwachtingen of weinig emotionele veiligheid

• Ervaringen van kritiek, afwijzing of falen

• Gevoeligheid voor controle of angst voor chaos

• Vergelijking met anderen, bijvoorbeeld via social media

• Een laag zelfbeeld of angst om niet goed genoeg te zijn

Wat begon als een overlevingsstrategie, wordt later een belemmering.

Gevolgen van perfectionisme

Langdurig perfectionisme put je uit. Je staat altijd aan. Je ervaart spanning, twijfel en druk. Ook plezier in werk of hobby’s verdwijnt, omdat je alleen nog focust op resultaat of waardering van buitenaf.

Gevolgen kunnen zijn:

• Chronische stress of burn-out

• Angst– of paniekklachten

• Moeite met relaties, intimiteit of kwetsbaarheid

• Gebrek aan zelfcompassie

• Slaapproblemen of piekergedachten

• Een leven waarin je vooral ‘moet’ en weinig écht leeft

Perfectionisme haalt je uit verbinding met jezelf. En met wat er voor jou echt toe doet.

Wat helpt bij perfectionisme?

Perfectionisme lijkt op het eerste gezicht een sterke eigenschap, maar kan je ook uitputten en verlammen. Het ontstaat vaak vanuit de behoefte aan controle, bevestiging of het vermijden van fouten. Door bewust te worden van dit patroon, kun je ruimte maken voor mildheid en realistischere verwachtingen. Kleine aanpassingen in je denken en gedrag helpen om losser met jezelf om te gaan.

Tips bij perfectionisme:

• Stel doelen die goed genoeg zijn, niet perfect
  Vraag jezelf af: “Wat is voldoende voor nu?”

• Vervang ‘moeten’ door ‘mogen’
  Dat maakt ruimte voor keuze in plaats van dwang.

• Wees je bewust van je innerlijke criticus
  Herken wanneer je jezelf streng toespreekt – en oefen in milder taalgebruik.

• Vier wat lukt, ook al is het niet foutloos
  Focus op vooruitgang in plaats van perfectie.

• Laat dingen soms expres onaf of ‘gewoon goed’
  Dit helpt je systeem wennen aan minder controle.

Perfectionisme afbouwen begint niet met minder doen, maar met anders kijken naar wat écht belangrijk is.

De eerste stap is herkennen dat je gedrag voortkomt uit angst, niet uit kracht. Vervolgens leer je ruimte maken voor imperfectie, ontspanning en zelfcompassie. Dat betekent niet dat je je ambities moet loslaten, wel dat je leert luisteren naar wat jij nodig hebt.

Therapie helpt om patronen te doorbreken en meer innerlijke rust te vinden. Niet door nóg harder aan jezelf te werken, maar juist door milder te worden.

Effectieve therapieën bij perfectionisme:

• Cognitieve Gedragstherapie (Unified Protocol)
  Onderzoekt en doorbreekt de strenge overtuigingen die jou aansturen.

• NEI Therapie
  Brengt onbewuste blokkades in kaart en helpt oude overtuigingen loslaten.

• EMDR Therapie
  Geschikt wanneer je perfectionisme is ontstaan na afwijzing of een nare ervaring.

• Systemische Therapie
  Geeft inzicht in familiedynamieken zoals prestatiedruk of loyaliteitspatronen.

Samen kijken we wat past bij jouw situatie, tempo en verlangens.

Herken je jezelf hierin?

Leg je de lat voor jezelf altijd (te) hoog? Ben je bang om te falen, af te wijken of iets niet perfect te doen? En voel je je uitgeput, gestrest of onzeker, ondanks je prestaties?

Dan is het tijd om stil te staan. Niet om nóg beter je best te doen. Maar om los te laten wat je niet langer dient.

Plan een gratis kennismaking

Wil je ontdekken waar jouw perfectionisme vandaan komt en hoe je weer meer rust en ruimte kunt ervaren? Plan dan een gratis en vrijblijvende kennismaking van 20 minuten. In mijn praktijk of via Zoom.