NARCISME

Wat is narcisme?

Narcisme is een persoonlijkheidskenmerk of stoornis waarbij iemand zichzelf belangrijker vindt dan anderen en moeite heeft met echte verbinding. Achter die façade van zelfverzekerdheid zit vaak een diepe kwetsbaarheid, angst en een gebrek aan zelfreflectie.

Ongeveer 1% van de bevolking voldoet aan de criteria van een narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPS), maar narcistische trekken komen bij veel meer mensen voor. 

Hoe herken je narcisme?

Veelvoorkomende kenmerken

Niet iedereen met narcistische trekken is meteen een ‘narcist’. Toch zijn er patronen die vaak terugkomen:

• Grootheidsgevoelens of een gevoel van superioriteit

• Gebrek aan inlevingsvermogen

• Behoefte aan bewondering

• Overgevoeligheid voor kritiek

• Aansporing tot schuldgevoel bij de ander

• Manipulatief of controlerend gedrag

Sommige narcisten zijn openlijk dominant. Anderen opereren juist subtiel en onder de radar. Dat maakt het extra verwarrend én uitputtend om met ze om te gaan.

Verborgen narcisme: de stille variant

Waar de ‘klassieke narcist’ je overschreeuwt, gaat de verborgen narcist meer onderhuids te werk. Deze mensen zetten zichzelf vaak in de slachtofferrol. Ze geven jou het gevoel dat jij degene bent die tekortschiet. Intussen draait alles alsnog om hen. Dit maakt de dynamiek vaak ongrijpbaar en verwarrend.

Waar komt narcisme vandaan?

De oorsprong van narcisme is vaak complex. Het ontstaat door een combinatie van aanleg, opvoeding en levensgebeurtenissen.

Erfelijke factoren

Onderzoek wijst uit dat erfelijkheid een rol speelt. Maar genen zijn geen lot. Omgeving is minstens zo bepalend.

Opvoeding

Kinderen die overmatig geprezen óf emotioneel verwaarloosd worden, kunnen hun eigenwaarde later gaan koppelen aan bevestiging van buitenaf.

Trauma of afwijzing

Narcisme kan ontstaan als overlevingsstrategie. Bijvoorbeeld na structurele afwijzing of emotionele onveiligheid in de jeugd. Het opgeblazen ego beschermt dan tegen verdere pijn en trauma.

Wat doet narcisme met jou?

Als jij in een relatie zit (of zat) met een narcist – partner, ouder, leidinggevende – herken je dit waarschijnlijk:

• Je voelt je vaak schuldig, onzeker of leeg

• Je twijfelt aan je eigen gevoel en intuïtie

• Je bent jezelf kwijtgeraakt

• Je staat continu ‘aan’ en loopt op eieren

• Je hebt lichamelijke of mentale stressklachten

Narcisme laat sporen na. Niet alleen in je hoofd, maar ook in je lichaam en je relaties. Maar daar hoef je niet in te blijven hangen.

Wat kun je zelf doen bij narcisme in je omgeving?

Leven met iemand met narcistische trekken kan verwarrend, uitputtend en pijnlijk zijn. Misschien twijfel je aan jezelf, voel je je verantwoordelijk voor de ander of verlies je langzaam het contact met je eigen behoeften. De eerste stap is erkennen wat er gebeurt, zonder het te bagatelliseren of te vergoelijken. Vervolgens is het belangrijk dat je je eigen grenzen opnieuw leert voelen en bewaken. Je kunt het gedrag van een narcist niet veranderen, maar wél leren hoe jij er anders mee omgaat.

Praktische tips:

• Houd een dagboek bij
  Schrijf op wat er gebeurt, hoe jij je voelt en wat je gedachten zijn. Dit helpt je jezelf terug te vinden.

• Herken manipulatie en gaslighting
  Vraag eventueel iemand die je vertrouwt om mee te kijken naar wat realistisch is.

• Zeg vaker ‘ik’ in plaats van jezelf te verdedigen
  Bijvoorbeeld: “Ik voel me onrustig als je zo tegen me praat.”

• Stel duidelijke grenzen en blijf daarbij
  Herhaal rustig en consequent wat voor jou wel en niet werkt.

• Zoek steun buiten de relatie
  Praat met vrienden, een therapeut of lotgenoten. Je hoeft dit niet alleen te dragen.

• Verwacht geen erkenning van de ander
  Kies voor wat goed is voor jou, ook als de ander dat niet begrijpt.

• Zorg bewust voor ontspanning en herstel
  Narcistische dynamiek put uit. Plan tijd voor jezelf in en laad op.

Welke therapieën kunnen helpen?

Bij Nikolien Martina Therapie werk ik met therapievormen die jou helpen loskomen uit deze destructieve dynamieken. Geen pleisters plakken, maar naar de kern. Hieronder vind je een overzicht van effectieve behandelmethodes die ik inzet:

• EMDR Therapie – Helpt bij het verwerken van traumatische herinneringen of ervaringen na een relatie met een narcistisch persoon.

• Cognitieve Gedragstherapie (Unified Protocol) – Doorbreekt negatieve denkpatronen en helpt je stevig in jezelf te staan.

• Systemische Therapie – Richt zich op familiedynamieken en onderliggende patronen die blijven doorspelen in je leven.

• NEI Therapie – Werkt met het onderbewuste om blokkades, triggers en vastzittende emoties los te laten.

Je hoeft het niet alleen te doen. Er is hulp en er is hoop.

Ben jij klaar voor helderheid en rust?

Blijf je hangen in schuldgevoel, verwarring of zelfs angst? Of voel je: dit wil ik niet meer, ik wil hier echt van loskomen?

Plan dan een gratis kennismakingsgesprek met mij in. In 20 minuten verkennen we samen wat er speelt, wat jij nodig hebt en welke eerste stap het verschil gaat maken.