PANIEK

Wat is paniek?

Paniek is een plotselinge, overweldigende golf van angst of spanning, die je volledig kan overspoelen. Je voelt je machteloos, denkt dat je flauwvalt, gek wordt of misschien zelfs doodgaat. Alles in je lichaam lijkt alarm te slaan, ook al is er geen direct gevaar. Het is een intense, lichamelijke reactie die voelt alsof je in levensgevaar verkeert. Maar dat ben je niet. Toch maakt dat het niet minder echt of beangstigend. Je ademhaling versnelt, je hart bonkt in je borst en je hoofd schreeuwt: “Help!”

Paniek komt vaker voor dan je denkt. In Nederland heeft zo’n 4% van de volwassenen in hun leven te maken met een paniekaanval, waarbij vrouwen vaker worden getroffen dan mannen. 

Wat gebeurt er in je lijf tijdens paniek?

Paniek is in de basis een oeroude overlevingsreactie. Jouw zenuwstelsel denkt: gevaar! En schakelt bliksemsnel over op de bekende vecht-, vlucht- of bevriesstand. Het probleem? Dit gevaar is vaak niet zichtbaar, acuut of reëel.

Veelvoorkomende klachten bij een paniekaanval:

• Hartkloppingen of druk op de borst

• Kortademigheid of hyperventilatie

• Tintelingen of een doof gevoel in ledematen

• Trillen, zweten of koude rillingen

• Misselijkheid of buikklachten

• Derealisatie (de wereld voelt onwerkelijk)

• Angst om gek te worden, flauw te vallen of dood te gaan

Je voelt je volledig overweldigd. Alsof je geen controle meer hebt. En dat is misschien nog wel het engste van alles.

De angst voor de angst

Na één paniekaanval ontstaat vaak een tweede laag: de angst voor een volgende aanval. Je wordt hyperalert op je lichaam. Elke prikkel, sensatie of hartslag kan je opnieuw in paniek brengen. Je vermijdt drukke plekken, situaties of zelfs inspanning. Langzaam maar zeker krimpt je wereld. En die benauwenis versterkt de klachten. Zo ontstaat een vicieuze cirkel waar je zonder hulp moeilijk uitkomt.

Waardoor ontstaat paniek?

Er is meestal niet één duidelijke oorzaak. Paniek is vaak een signaal van het lichaam dat de rek eruit is. Alsof je systeem zegt: “Tot hier, en niet verder.”

Mogelijke triggers zijn:

• Chronische overbelasting of langdurige stress

• Traumatische gebeurtenissen (groot of klein)

• Perfectionisme, faalangst of hooggevoeligheid

• Lichamelijke spanningen die je niet herkent als stress

• Verlies, verandering of een gevoel van controleverlies

• Onderdrukte emoties of onverwerkte ervaringen

Soms lijkt het uit het niets te komen. Maar als je terugkijkt, zie je vaak al veel langer signalen van onrust, vermoeidheid of spanning.

Wat zijn de gevolgen van paniek?

Paniekklachten kunnen diep ingrijpen op je leven. Je gaat situaties vermijden. En je kan bang worden voor je eigen lichaam. Je verliest het vertrouwen in je veerkracht. Zo raak je vaak uitgeput van het continu ‘aan’ staan.

Mensen met paniekklachten kampen vaak ook met:

• Slaapproblemen

• Somberheid of depressieve gevoelens

• Sociale angst of isolatie

• Spanningsklachten zoals hoofdpijn of maagpijn

• Schaamte of schuldgevoel (“Waarom lukt het mij niet gewoon?”)

Paniek ondermijnt je autonomie. Je voelt je klein, onzeker en uit verbinding met jezelf. En dat wil je niet.

Hoe kom je los van paniek?

Het begint met begrijpen wat er gebeurt. Paniek is niet gevaarlijk, ook al voelt het levensbedreigend. Je lichaam doet z’n werk. Alleen verkeerd getimed. En dan? Dan is het belangrijk dat je leert hoe je je zenuwstelsel kunt kalmeren, je gedachten kunt bijsturen en je weer veilig kunt voelen in je eigen lijf. Daarvoor is vaak professionele hulp nodig. En ja, herstel is echt mogelijk.

Tips bij paniek

Bij paniek is het belangrijk dat je leert herkennen wat er gebeurt in je lichaam. Herinner jezelf eraan dat paniek niet gevaarlijk is, ook al voelt het heftig. Richt je aandacht op je ademhaling: adem langzaam in door je neus en blaas rustig uit door je mond. Probeer je voeten bewust op de grond te voelen om uit je hoofd terug in je lijf te komen. Zeg tegen jezelf: “Dit gaat voorbij. Ik ben veilig.” Vermijd paniek niet, maar blijf erbij met mildheid. Hoe vaker je dit oefent, hoe sneller je systeem leert dat het niet hoeft te vluchten. Schrijf na afloop op wat er gebeurde, zodat je patronen gaat herkennen.

Effectieve therapieën bij paniek

In mijn praktijk krijg je altijd maatwerk. Geen standaard oefeningetjes of adem-apps, maar samen naar de kern. We gaan naar het probleem achter het probleem. En bouwen van daaruit aan rust, vertrouwen en regie.

Deze therapieën zet ik vaak in bij paniekklachten:

• Cognitieve Gedragstherapie (Unified Protocol)
  Helpt je patronen te herkennen en te veranderen. Je leert hoe gedachten, gevoelens en gedrag samenwerken en hoe jij daar invloed op hebt.

• EMDR Therapie
  Voor paniek met een traumatische oorsprong of wanneer herinneringen je telkens terugtrekken in oude angst.

• NEI Therapie
  Werkt met het onderbewuste. Helpt je de emotionele oorzaak van paniekklachten te traceren en los te laten.

• Virtual Reality Therapie
  Een veilige en gecontroleerde manier om angstige situaties te oefenen en je systeem opnieuw te trainen.

Herken je jezelf hierin?

Voel je je gespannen, uitgeput of overweldigd? Vermijd je dingen die je vroeger gewoon deed? En ben je het zat om steeds in alarmstand te leven? Je bent niet zwak en je bent niet gek. Je bent uitgeput van het vechten. En je hoeft het niet meer alleen te doen.

Plan je gratis kennismaking

In een vrijblijvende kennismaking van 20 minuten (online of in de praktijk) kijken we samen waar je staat, wat je nodig hebt en hoe ik je daarin kan ondersteunen. Geen poespas, geen oordelen. Gewoon een eerlijk gesprek van mens tot mens. Zodat jij weer verder kan.